İnsan Gelişim Alanları

İnsan gelişimi hakkında yapılan araştırmalar ve sınıflandırmalar, uzun yıllardır birçok bilim insanı tarafından ilgiyle takip edilmiştir. İnsanın gelişim ilkelerinin anlaşılması, bebeklerin ve küçük çocukların gelişimsel yapısını anlamak için önemli bir adımdır. Gelişimdeki farklı alanlar, belirli davranışsal belirleyiciler veya anahtar yapı taşları tarafından nitelendirilir. Bu alanlar, motor, bilişsel, fiziksel, dil, sosyal ve duygusal gelişim, ve öz bakım gelişimi gibi farklı alanları kapsamaktadır (Diken, 2010).

Robert Havighurst, gelişimin biyolojik, sosyal ve kültürel kuvvetlerin etkileşimi sonucu gerçekleştiğini savunarak 6-11 yaş arasındaki çocukların gelişim özelliklerini belirli başlıklar altında toplamıştır. Bu başlıklar arasında motor becerilerin geliştirilmesi için oyunlar, olumlu bir tutum oluşturma, akranlarla iyi ilişkiler kurmayı öğrenme, uygun kız-erkek rollerini öğrenme, matematik ve okuma-yazma becerilerinin geliştirilmesi, günlük yaşam için gerekli kavramların öğrenilmesi, vicdan ve ahlakla ilgili değerlerin geliştirilmesi, kişisel bağımsızlığın kazanılması ve topluma karşı uygun bir tutum geliştirilmesi yer almaktadır (Kuru & Köksalan, 2016). Benjamin Bloom’un geliştirdiği taksonomiye göre insan gelişimi bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor gelişim olmak üzere üç ana kategoriye ayrılmaktadır. Bilişsel gelişim, insanın düşünme, anlama, problem çözme, yaratıcılık gibi zihinsel yeteneklerinin gelişimini kapsar. Duyuşsal gelişim, insanın duygusal ve sosyal gelişimini ifade eder ve özsaygı, empati, liderlik gibi yeteneklerin gelişimini içerir. Psiko-motor gelişim ise insanın hareket ve koordinasyon becerilerinin gelişimini kapsar. Bu sınıflandırmalara sonraki dönemlerde fiziksel gelişim aşaması da eklenmiştir. Fiziksel gelişim, insanın bedensel büyüme ve olgunlaşma sürecini ifade eder.